Scora / Cultura | 12.07.2013 | 12:18

346 jëuni à finà la scoles ladines cun l bonus dla rujenedes

285 sculeies à chësta ann finà la scola mesana ti luesc ladins y possa śën jì la streda furmativa che i se à cris ora. De chëi che à cris ora na scola auta paritetica ladina, nen iel chëst ann 61 ie passei ejam de matura. L sistem scolastich ladin cun l nseniamënt de plu rujenedes se mostra tla situazion economica atuela for de majer valor: chësc ie unì sorissà (NCUEI) ai 12 de lugio tla cunferënza stampa per la fin dl ann de scola.

 Tla scoles y scolines di luesc ladins iel ntan l ultimo an unì pità nseniamënt a 3268 sculeies. La particularità permez ala scoles ti autri luesc dla provinzia, ie che chisc sculeies à giapà l nseniamënt te de plu rujenedes. "Te chësc mumënt vëniel rujenà truep de jëuni che ne abina nia da lëur. Na streda per unì ora de chësc problem ie la cunescënza de plu rujenedes y l nseniamënt plurilinguistich vën te nosta scoles praticà da doi generazions cun suzes" à sorissà l assessëur Florian Mussner.

La scoles pieta na preparazion per la vita y per l mestier. N cont de scoles autes vëniel ti luesc ladins nia me pità rujenedes dassëules, dlongia la furmazion de carater tecnich cumerziel vëniel laurà cun suzes sun la gran tradizion artistica. "N mumënt zentrel ie canche i jëuni cun si families chier ora la scola auta: acioche possa garaté na bona furmazion muessa unì un se abiné chël ciamp ulache l à nteres y ulache l ie plu adatà. Chësc possa per ejëmpl nce vester l ciamp tecnich" à sorissà l assessëur ladin.

Permez ala scoles tudësces y talianes, cun de ndut feter 87.000 sculeies, à scoles ladines me de pitla cumpëides, ma iust perchël dëssel unì laurà inant sun l autonomia dla scola cun l fin de ti pité a nosc jëuni na bona fundamënta de istruzion per si vita se adatan ai tëmps, iel unì sorissà tla cunferënza stampa.

Chëst ann ie passei duc i 61 candidac per l ejam de matura. Me doi ne fova nia unic lascei pro al ejam. La valutazion media ie se à cun 77/100 ponc mantenì valiva al ann passà. Doi jëuni à arjont i 100 ponc: Nicola Giorgi dl Istitut Raetia y Gabriela Rungger dl Lizeum d'ert Cademia a Urtijëi.

Nce pra i ejams dla scola mesana ie passei duc i candidac cun la medema valutazion mesana sciche l ann passa, la nota teorica de 7,7. De ndut 63 sculeies dla terza tlasses dla mesana, ne à cinch nia pudù fé l ejam.

Tla scoles de ublianza n generel ie feter duc passei. La perzentuela di nia passei va dal 0,4 tla scoles elementeres a 2 percënt tla scoles mesanes. Autramënter iela tla scoles autes. De ndut 483 sculeies ie 394 (81,6%) unì lascei pro al ejam de matura o ala proscima tlas. 27 sculeies (5,6%) ne ie nia passei y 62 (12,8%) giapa mo na puscibltà cun i ejams ala fin de agost. Chësta situazion se mostra l plu tla prima tlas dla scoles autes ulache l ie 24 percënt che possa mo fé do n ejam y l 12 percënt che ne ie nia passei.
"Permez al ann passà iel sun duta la tlasses chëst ann manco sculeies che muessa fé do n ejam te vel materia y chësc ie n svilup positif" à dit l ntendënt Roland Verra. L ann passà nen fovel 68, chëst ann 8,8 percënt de manco.

Tla scoles elementeres, mesanes y autes di luesc ladins iel de ndut passei 2482 sculeies, 48 (1,85%) ne ie nia passei y 62 possa mo fé do n ejam d'agost.

N cont la scoles talianes à l assessëur Christian Tommasini sorissà doi obietives sun chëi che l unirà laurà inant: l plurilinguism y i raporc danter scola y mond dl lëur. Vares inant iel unì fat tla furmazion prufesciunela. L assessëur Sabina Kasslatter Mur à cunedì che d'instà 2015 uniral per l prim iede pità l ejam per la matura di mestieres. (USP)

Ejams 2012/13 tla scoles ladines

Resultac tla scoles ladines 2012/13

* 62 sculeis dla scolesa autes (12,8%) possa d'agost fé l ejam per passé tla proscima tlas.

as

Galaria dales fotografies

I resultac de scola ie nce resultac dla nvestizions tla furmazion: i trëi assessëures ala scoles Florian Mussner, Sabina Kasslatter Mur y Christian Tommasini (foto USP/Pertl).

Bilanz de scola positif: (d.m.c) l diretëur de repartizion Renzo Roncat, l ntendënta Minnei, i assessëures Tommasini, Kasslatter Mur y Mussner cun i ntendënc Höllrigl, Verra y l’ispetëura Rosmarie Crazzolara (foto USP

Downloads