Inrescida sön la jonëza
L'inrescida sön la jonëza se dá jö cun les condiziuns de vita, i valurs y les usanzes dla jonëza. Inrescidësses y inrescidus de ciamps scientifics desvalis analisëia le svilup dl'identité, les minunghe politiches, les relaziuns o le comportamënt de consum, la formaziun o les preferënzes – ma por nominé n valgügn punc d'inrescida poscibli. Ci grups d'eté y ci contignüs che al vëgn analisé depënn da öna na pert da stüdi importanc te d'atri paisc, che vëgn fac da d'atres inrescidësses y d'atri inrescidus, y dal'atra pert da domandes atuales sozio-potiches y sön la jonëza.
Le fin dl'inrescida sön la jonëza tl Südtirol é da podëi paridlé i resultac di stüdi locai cun d'atri stüdi importanc y ciafé n aiüt d'orientamënt por le sorvisc por i jogn, la familia, la formaziun y le sozial, sciöche ince por dezijiuns politiches. Al dess gní mostré sö bojëgns, problems y svilups problematics, mo ince gní reconesciü interesc y prospetives por le dagní, a na moda che i responsabli pois tó mosöres adatades.
Compic dl Ofize Sorvisc por la jonëza
L'Ofize Sorvisc por la jonëza fej regolarmënter na inrescida ampla tl Südtirol sön la basa dla l.p. 13/83 adöm cun i ofizi talians y todësc por le sorvisc por la jonëza. Al paia la mëia da la fá vigni cin agn por arjunje resultac importanc o por podëi odëi svilups. Dl'inrescida sön la jonëza se crüzia l'Istitut provinzial Statistiches ASTAT. Le formular vëgn lauré fora en colaboraziun cun i ofizi por le sorvisc por la jonëza y al vëgn tigní cunt di imputs di comités dla jonëza y di portadus dl sorvisc por la jonëza. L'ultima inrescida ampla sön la jonëza é gnüda fata dl 2015.
Mo sce l'inrescida sön la jonëza se limitëia a analises cuantitatives, romagnel tröpes domandes zënza resposta, dantadöt domandes 'intimes' y 'zities'. Dessel porchël ince zënza gní fat inrescides tl Südtirol sön la jonëza y da che pón pa jí por ci che reverda l'inrescida sön la jonëza? Chëstes domandes á fat l'Ofize Sorvisc por la jonëza de jená dl 2012. Al á invié a n barat les porsones responsables y i aturs y les aturies de düc i ciamps importanc, che se dá jö cun la jonëza a livel profescional. I resultac dla mësa torona cun prospetives poscibles por l'inrescida sön la jonëza dl Südtirol é gnüs scric adöm da Hans Karl Peterlini.
Istruziun y formaziun
L'ann do l'inrescida vëgnel metü a jí dal Ofize Sorvisc por la jonëza confrontaziuns sön le stüde. Implü vëgnel a se le de tl cheder dl program de formaziun dl Jukas a Porsenú manifestaziuns cun inrescidësses y inrescidus dla jonëza, sön modes atuales y domandes sön l'argomënt.
Leteratöra
- ASTAT: Stüde sön la jonëza 2009. Valurs, formes de vita y proiec de vita dla jonëza dl Südtirol
- ASTAT: Stüde sön la jonëza 2004 (pert 1 y pert 2). Valurs, formes de vita y proiec de vita dla jonëza dl Südtirol
- ASTAT: Stüde sön la jonëza 1999. Valurs, formes de vita y proiec de vita dla jonëza dl Südtirol
- ASTAT: Stüde sön la jonëza 1994. Jonëza, modernisaziun y identité culturala tl Südtirol
