Partezipaziun
Partezipaziun di mituns, dles mitans y dla jonëza ó dí trá ite i mituns, les mitans y la jonëza te dezijiuns che i reverda diretamënter o indiretamënter. I mituns, les mitans y la jonëza baia, organisëia y tol para dezijiuns sön so ambiënt de vita, la scora, i locai di mituns, dles mitans y dla jonëza, sciöche ince la planificaziun ti comuns, tles fraziuns y tles regiuns.
La partezipaziun é n comportamënt pedagogich y politich fondamental che reconësc y tëgn cunt di mituns, dles mitans y dla jonëza sciöche porsones espertes de sü ambiënc de vita. Les condiziuns d'azes é implü tan desvalies sciöche ince le grup spezifich, la classa de eté y les sorts dles inciaries. An ti vá do ala manira de dí „sce an ti lascia ala jënt la liberté da ponsé para, spo vëgnel fora valch che an ne se ess denant mai ponsé...“ (Prof. Waldemar Stange).
La partezipaziun vëgn dant te plü formes: deplü sön chësc argomënt, sciöche ince i criters de cualité, che é dër importanc tl laur de partezipaziun, pón ciafé sön la plata www.jugendbeteiligung.at (Link forest).
La basa legala vëgn pitada dala convenziun internazionala por i dërc dl’infanzia dl ann 1989. Al se trata dl pröm contrat internazional vincolënt, che ghira i dërc di mituns, dles mitans y dla jonëza y che vëiga danfora süa partezipaziun ai proiec che i reverda.
N gran vare inant por la partezipaziun legala ti comuns dl Südtirol él gnü fat cun la lege regionala n. 7 di 22 de dezëmber dl 2004 (art. 1.2) che vëiga danfora l’oblianza di comuns da trá ite la jonëza sot ai 18 agn a tó dezijiuns por i proiec che i reverda.
Sostëgn y ofertes por colaboradus y colaboradësses a tëmp plëgn y che laora tl volontariat
L’Ofize Sorvisc por la jonëza á daidé para adöm cun la comunité de laur ARGE Partezipaziun austriaca pro cater publicaziuns che passenëia bun pro l’argomënt dla partezipaziun dla jonëza: basa dla partezipaziun di mituns, dles mitans y dla jonëza; manual sön la partezipaziun ti comuns; manual sön la partezipaziun tla cité y na publicaziun sön l’evaluaziun de proiec dla partezipaziun di mituns, dles mitans y dla jonëza. Dlungia les informaziuns teoriches pita les cater brosciüres consëis por la pratica. Chëstes publicaziuns é da ciafé tl Ofize Sorvisc por la jonëza, i manuai pó ince gní desćiariá jö sön la plata www.jugendbeteiligung.at/materialien.
Tl Ofize él ince na picia biblioteca spezialisada sön chësc argomënt y sön i materiai de partezipaziun (tofles, cufer de moderaziun, y i. i.).
L’organisaziun Südtiroler Jugendring (istitut Young + Active) mët a jí y fej pert di proiec de partezipaziun. La moderaziun vëgn surantuta da porsones cualificades te chësc setur. Implü pita l’organisaziun Südtiroler Jugendring manifestaziuns d'informaziun y de sensibilisaziun y tëgn referac. L’oraganisaziun á na gran esperiënza. Cina sëgn tolera pert a passa 50 proiec de partezipaziun te döt le Südtirol. Implü rapresentëiera le Südtirol tla comunité de laur austriaca ARGE Partezipation.
Contat: Südtiroler Jugendring, Kevin Hofer, Tel. 0471 060430.
Manual por consëis de comun jonii nüs
En ocajiun dl proiet europeich á i consëis (de comun) jonii de Posenú y Bornech dé fora chësc maunal dl 2008 por düc chi che mët man da lauré tl consëi de comun jonil y tla consulta dla jonëza. Le manual á sciöche basa l’esperiënza da de plü agn te tramidui i organs y pita por chi che mët man tröpes informaziuns, consëis sön les formes de laur, les metodes y les strategies.
Letöra
- www.jugendbeteiligung.at - basics dla partezipaziun di mituns y dles mitans y partezipaziun dla jonëza, Formes y proiec model
- www.kinderpolitik.de – ofertes interessantes de formaziun suplementara
- www.kinderhabenrechte.at
