Atualità

Jonta provinziela dl 26 de auril

USP – Co che la matura dla scoles ladines dëssa unì nterpreteda tla regulamentazion nueva dl’bilinguism, l’agenzia dla ntredes, culaburazion cun la ferata y criteries per cuntribuc provinzei. Chisc ie stai i argumënc de majer nteres tratei ncuei (26 auril) dala Jonta provinziela y prejentei da si presidënt te cunferënza stampa.

La Jonta provinziela de Bulsan;

Scola ladina per l bilinguism

La norma de atuazion nueva dl statut de autonomia che reverda l bilinguism lascia trëi cuestions daviertes. Mo da udëi iel sce l possa unì nterpretà che la matura paritetica dla scoles ladines sibe recunesciuda per l’atestazion de bilinguism. L presidënt Durnwalder à detlarà che si minonga persunela ie che sce i sculeies à mparà dala scola elementera nchin ala matura l tudësch y l talian, dëssa chësc nce unì recunesciù per l bilinguism de livel “B”. Autramënter iela, aldò Durnwalder, per l recunescimënt dla matura paritetica n cumbinazion cun n titul de studi universiter: “Per l bilinguism de livel “A” ne dëssa la matura dla scoles ladines nia unì recunesciuda” nsci la minonga dl presidënt. Nce l’università de Bulsan, ulache l vën nsenià per tudësch, talian y nglëisc, ne possa aldò de Durnwalder nia unì recunesciuda ajache la norma de atuazion vëija dant n nseniamënt prinzipel te una o l’autra rujeneda, nia trëi rujenedes al medemo livel. Chësta trëi cuestions ie n cajo de nterpretazion y la ne se trata nia de fé na norma de atuazion nueva. I partic de coalizion traterà chësta cuestions te si sentedes.


Agenzia dla ntredes a Bulsan

Te si viac a Roma à l presidënt dla Provinzia ancuntà l diretëur generel dl Agenzia dla ntredes Attilio Beffera per traté dla sënta a Bulsan. L problem ie che n à massa puenc culaburadëures y che a Trënt ne n an de massa. Aldò de n cuncors possel śën unì tëut su 11 culaburadëures cun titul universiter. Tla tratativa iesen ruvei a una che mpede aspité l tëmp de prova, te chël che i candidac pudëssa abiné n’autra stiera, possi riesc unì tëuc su. Sëuraprò iesen nce ruvei a una de tò su mo 15 d’autra persones cun titul de matura. Per miuré l servisc dëssel riesc unì nciarià n diretëur per Trënt y Bulsan deberieda; chësc nchin ala fin dl ann, canche n fej cont de avëi n diretëur a Bulsan che sa tramedoi rujenedes. “A chësta maniera speren de ruvé do cun i lëures a Bulsan y tosc pudëi paië ora feter 500 milon de IVA che muessa unì paieda de reviers” à dit Durnwalder.
 

Ferata direta nchin a Roma

Dala fin de mei saral inò na ferata che furnea da Bulsan diretamënter nchin a Roma y una da Roma nchin a Bulsan. L se trata de na ferata intercity che muef da duman a Bulsan y sun danterëures a Roma. Tl’ancunteda a Roma cun l aministradëur dla ferata RFI, Mauro Moretti à Dunwalder nce tratà de na forma nueva de culaburazion. Per l trasport nternaziunel uelen ruvé a una cun la sozieteies “Brenner Schienentransport (STR) y la Rail Traction Company (RTC) che ie al mumënt te mans publiches. La culaburazion danter Provinzia, ferata y autostreda dëssa unì miureda per aministré a na maniera plu efizienta servijes sciche chël a Isola della Scala de Verona. Obietives de Drunwalder y Moretti ie nce de mëter mpe na forma nueva da culaburazion per frabiché l tunel de basa dl Prëner y dopro nce tl’aministrazion. La tratatives che jirà mo inant, tol nce pea l’aministrazion dla ferata danter Bulsan y Maran, y la stazion de Persenon acioche la possa unì ressaneda.  


Criteries de suvenzions unifichei

La Jonta à tëut la dezijion de basa che i criteries per sëurandé suvenzions ti ciamps dl turism, ndustria, artejanat y cumerz dëssa unì unifichei. L fin ie chël che duta chësta categuries, (ora dl’agicoltura) dëssa avëi i medemi criteries y nsci unì tratei duc unfat. I criteries dëssa unì unifichei da na cumiscion de diretëures de repartizion.
 

Reghister dl’amunizions

“Te cuestions aministratives ne dëssel nia riesc unì straufà, ma n iede dëssel unì fat n’amunizion”, sun la basa de chësc pensier dl presidënt Durnwalder à la Jonta provinziela dat pro n reghister dl’amunizions da junté ai feter 50 pruvedimënc che n ova bele. Chësta amunizions nueves reverda i ciamps dla cunzescions dal’ega, straverde raions dl’ega da bever, la merca o la segurëza tl lëur.


Televijion digitela: 3Sat y La 1   

Ajache l ie unì su dificulteies tecnics a mandé ora tres televijion digitela (sun tiera) i programs de BBC1 y SRG HD à la Jonta provinziel dat pro doi alternatives. Deberieda cun ZDF HD y Arte, uniral tres l sistem dla RAS mandà ora la televijion 3Sat che ie na produzion tudëscia, austriaca y svizra, cun leprò nce i programs per talian dla televijion svizra “La 1”.
 

Prutezion zevila cun l’Aosta

Danter la region Aosta y la Provinzia de Bulsan an fat n’acurdanza de prutezion zevila. La se trata dantaprima de problems tecnics y de se baraté speriënza per cuestions tecnics y urganisatives di destudafuech prufesciunei. L’acurdanza reverda nce de se judé un cun l’auter zënza paiamënc.


Pruvedimënc per la lores

Do che doi lores ie ruvedes tl raion Mendula – auta Val di Non – mont de Marling à la Jonta provinziela cherdà ite la cumiscion speziela che dëssa traté sce l ie debujën de tò pruvedimënc per astilé ora che la lores feje dann.


Recurs per njontes de bilinguism

La Jonta Provinziela fej recurs pra la suneria de cassazion contra na sentënza che vëija dant la njonta de bilinguism per nsenianc aldò dla livel dla stiera, ma zënza atestat de bilinguism. Per ejëmpl n nseniant cun titul de studi, ma l atestat de livel “C”, dëssa giapé la njonta dl livel “A”. I assessëures provinziei ie dla minonga che la njonta dëssa me unì piëda ora sce l atestat de bilinguism ie dl medemo livel sciche la stiera.


Cënsimënt argar 2010

L cënsimënt di paures che unirà fat chëst ann d’autonn vën a custé 1,55 milion de Euro. Sëuraprò ala 1,5 milion che vën finanziei dal Stat, paierà la Provinzia mo la defrënza de feter 50.000 euro. Sot ala coordinazion dl ASTAT y na cumiscion provinziela saral 120 culaburadëures che va ti luesc a tò su i dac.


Statut dl Conservatorio

La Jonta provinziela à dat pro na mudazion al statut dl conservatorio Monte Verdi de Bulsan. L Conservatorio fova bel unì auzà a livel universiter cun cumpetënza aministrativa pra la Provinzia. L nseniamënt de mujiga ne dëssa nia me unì fat a livel universiter, ma la tlasses che ova scumencià a livel de scola mesana y scola auta dëssa unì menedes nchin ala cuntlujion. La mudazion de statut vëija nce dant che tl Conservatorio vëniel nsenià mujiga de dlieja (per tudësch), l “Lied” y oratorium.

 

as

Galaria dales fotografies

Durnwalder sun recunescimënt dla matura paritetica ladina per l bilinguism