Atualità
Sënta destacada y depot por i 10 agn Museum Ladin
USP – Ti ultimi agn s’à le Museum Ladin Ciastel de Tor dè dassënn da fà por mostrè sö la storia y la cultura ladina y sostignì la identificaziun dla jënt ladina cun cun süa storia y süa cultura. Ai 24 de jügn él 10 agn ca che al é gnü daurì le Museum Ladin. La sënta destacada nöia a San Ciascian y le depot che vëgn fat a San Martin vëgn sostignis dal Assessorat por i laûrs publics y odüs sciöche scincunda ala jënt ladina por chësta ocajiun.
A San Ćiascian éson bele a n bun punt cun le fà fora la ćiasa olache al gnarà la sënta destacada dl Museum Ladin “Ursus Ladinicus”. Les laûrs de Conturines y so ambiënt gnarà mostrà sön trëi alzades da indöt 400 metri cuadrać. Le frabicat, olache al gnarà inće l’ofize turistich, vëgn fat dala fraziun de San Ćiascian. La lerch por le Museum Ladin vëgn metüda a desposiziun debann. L’Assessorat provinzial por i laûrs publics se crüzia dl alestimënt y di contignüs de chësta sënta destacada cun n investimënt de 750.000 euro. “L’alestimënt gnarà fat aladô dla sënta prinzipala a San Martin cun laprò inće audioguides ti cater lingac, ladin, todësch, talian y inglësc” spliga le diretur dl Museum Stefan Planker. Le conzet dla sënta “Ursus Ladinicus” vëiga danfora inće de fà do l’ander de Conturines olache an à ciafè i osc dles laûrs. An podarà inće odëi n film sön la descurida y les carateristiches dles laûrs. Aladô dles recostruziuns di paleontologs él inće odü danfora de mostrè sciöche les laûrs ess podü ćiarè fora.
Por podëi laurè ćiamò damì tla sënta prinzipala dl Museum Ladin a San Martin de Tor val debojëgn de plü lerch. Porchël él gnü proietè n depot sot tera ite, al medemo livel dl alzada olache al vëgn fat les mostres. “N depot é le cör de n museum, ajache le pröm fin de vigni museum é naôta la conservaziun de testemonianzes storiches” dij Stefan Planker, diretur dl Museum Ladin. 10 agn alalungia unse sciafié feter zënza degöna lerch da mëte ia esponać y massaries. I aratun de podëi mëte man de ćiavè da d’altonn y de podëi spo curì pro ćiamò dan l’invern. L’Assessorat provinzial por i laûrs publics à odü danfora n investimënt de 873.323 euro por la proietaziun, le frabiché y l’aredamënt. “L’idea dl depot foss inće de podëi mëte ia i esponać a na manira da podëi lascè ite inće esperć o grups spezifics” dij Heinrich Huber, presidënt dl comitê scientifich dl Museum Ladin.
Por n depot de museum é dantadöt la temperatöra y le töme importanć. “Na temperatöra costanta de 18 degrà y feter 55% de töme garantësc na bona conservaziun di toć y dles racoiüdes. I toć plü ziti che i ùn tl Museum Ladin é i vedli documënć y les pitöres a acuarel” spliga Planker. Por podëi laurè plü saurì gnaràl inće fat n lift por portè i esponać plü pesoć tl depot sot tera ite y da dailò inće tla sala dles mostres.
as
