Atualità
Ai 27 de utober gëura la mostra de Franz Noflaner a Urtijëi
USP – N sada ai 27 de utober gëura tl zënter per Jëuni, Ert y Cultura a Urtijëi la mostra dl pitëur y scritëur Franz j. Noflaner. 23 ani do si mort prejënta l Museum Ladin deberieda cun la Lia Mostra d’Ert chësta mostra per dé na sëuravijion de si pitures, dessënies y opres scrites. La mostra „Dejidré, cialé, nmaruië“ unirà giaurida dala 10:30 danmesdì.
Daujin ala prima pert dla mostra tl Museum Ladin Ćiastel de Tor, partida su te sies tematiches defrëntes che reverda dantaldut l'opra pitorica de Franz Josef Noflaner (Urtijëi 1904-1989), vëniel śën mustrà la segonda pert dla mostra a Urtijëi, tla sënta dla Lia Mostra d'Ert. Chësta segonda pert se tol dant de mustré su dantaldut i paralelisms y la desfrënzes danter l'opra pitorica y chëla leterera. Na nstalazion de trënta lëures sun tëila y sun papier deberieda cun tesć letereres mo nia publichei mustrerà su i cuntac danter l mond dla parola y l mond di chedri. La mostra pieta nsci per l prim iede na udleda ala tëila de pensieres y ideies che ie ala basa dl'opra defin uriginela y tl medem tëmp mo puech cunesciuda dl Noflaner.
Co possen pa adurvé la massaria dla poejia y dla pitura per ti dé n senificat plu sot y na forma zënza tëmp ala speriënzes umanes? Chësta ie na dumanda zentrela tl lëur de Franz Josef Noflaner, che tol ite propi per chësc paralelism danter parola y pitura na posizion defin uriginela, nia mé te Südtirol ma nce a livel nternaziunel.
Tl'opra de Noflaner vëijen ora si nterpretazion dl mond, na cërta cunescënza dla persona y na udleda do la cultrina dl'ejistënza umana: elemënc che lieia adum, nce cun si particulariteies strutureles, test y figura. La speriënza che la persona ie la forza ativa a chëla che l ne ti garata nia de furmé l mond nsci coche l tuchëssa da vester, ie per Franz Noflaner gauja de n dilema y de n cuntrast danter l mond dla realtà y chël dla nmaginazion.
L'opra dl Noflaner, unida a se l dé danter i ani '40 y '60 dl secul passà, rejona n lingaz defin persunel y madur. Na mpurtanza particulera à la mostra davia che la vën metuda a jì propi a Urtijëi, l luech tla valeda ulache l Noflaner à vivù per 84 ani. Cun i uedli da ncuei pudons dì che l Noflaner - che cun si vita se à trat ora de uni adatamënt soziel, tulan ite nce tl ciamp dl'ert la posizion de n emarginà - fova un di nteletuei plu nteressanc y mpurtanc de Gherdëina tl 20ejim secul. Mantenian daniëura n register aut y mantenian la forma poetica ne n iel nia for unì ntendù dala jënt, descedan datrai nchinamei na cërta iritazion; nce si pitura ne se à mei lascià cuncé ite ti trends dl Astrazion, dl'Ert cunzetuela o dl Minimalism.
Permò śën iesen tl lëur de scuvierjer y de valuté da nuef si opra.
Per finé via dut l proiet vëniel mo metù a jì ai 16 de nuvëmber na sëira cun l titul „Franz Josef Noflaner. Der Schriftsteller", dedicheda a si produzion leterera. Luis Benedikter liejerà dant tesć mo nia publichei ora dla arpejon leterera dl autëur, Elmar Locher fajerà na analisa y n cumentar dl'opra leterera.
La prima pert dla mostra cureda da Markus Klammer sarà mo da udëi tl Museum Ladin Ćiastel de Tor nchin ai 31 de utober 2012. La segonda pert, a Urtijëi, resterà davierta nchin ai 25 de nuvëmber, uni di dala 10 ala 12 y dala 17 ala 19.
Biografia de Franz J.Noflaner
usp
