Atualità
La jonëza y l'abité: I jogn fej propostes por na cultura nöia dl abité
Sön na cultura nöia dl abité che valorisëia deplü la dimenjiun soziala à debatü en sabeda, ai 18 d’otober les Consultes provinziales di jogn di trëi grups linguistics adöm ai trëi assessurs por la cultura Florian Mussner, Christian Tommasini y Philipp Achammer, tl contest dla reuniun anuala che é gnüda tignida chësc ann tl Zënter por i jogn „Nëus Jëuni Gherdëina“ a Urtijëi.
Patrick Stuflesser, le presidënt dla Cunsulta Jogn ladina, Martha Jimènesz, presidënta dla Consulta Jogn taliana y Isabel Gallmetzer, presidënta dla Consulta jogn todëscia à portè dant punć d’odüda desvalis sön les problematiches che reverda le tema zentral dl’incuntada, „Jonëza y l’abité“ dal punt de odüda dles prospetives, de ejëmpli y soluziuns poscibles.
L’assessur por la cultura ladina Florian Mussner à sotligné le gran engajement di jogn, dandadöt “sce an tol en conscidraziun che por la jonëza é les dificoltês aldedaincö aumentades en relaziun ai tëmps passà, spo él dër da laldè le fat che al vëgn portè dant da pert di jogn propostes dër de valüta che la politica podarà laurè fora”. Inće l’assessur por la cultura todëscia Philipp Achammer à laldè i jogn, “por co che ai contribuësc ala creaziun de sperses d’abitaziun nöies cun propostes bun argomentades y de valüta. L’assessur por la cultura taliana y por le frabiché abitatif Christian Tommasini, à porté dant plü mosöres atuades dala Provinzia por respogne ales esigënzes nöies dl’abité, pian ia dal model südtirolej nü dl “Bausparen”, che prevëiga alisiraziuns sön l’imprëst por la cumpra de na pröma ćiasa relazioné al sparagn por la ponsiun y che dess gnì atif cun le scomenciamënt dl ann nü 2015. N rapresentant dl Istitut bancar “Raiffeisen” à spo presentè na suraodüda generala sön le marćé dla ćiasa tl Südtirol. I rapresentanć dles trëi Consultes Jogn à spò debatü dles tematiches cun i assessurs tres le sistem de partezipaziun “World Cafè”, sön plü mëses torones de discusciun. Tres les discusciuns él gnü elaborè plü punć d’odüda y propostes che gnarà integrades te n documënt general che gnarà elaborè tles proscimes edemes por podëi daldô le presentè ala valutaziun di politics.
I jogn s’aôda na cultura nöia dl abité sura la tradiziun dla cultura dles proprietês privates fora y che tëgnes cunt de modì cun plü flessibilité por ći che reverda i afić. Al é inće gnü baiè dla sostenibilité y dl co-housing, chël ô di de comunitês de vijinanza olache les sperses coletives gniss organisades tres na gestiun de comunanza che portass inće a sparagns economics y conseguënzes positives por la natöra ecologica y soziala.
L’esigënza é chëra da ester bugn da ćiafè na lerch por la chersciüda soziala y de modì de gestiun coletiva dles comunitês d’abitaziun, olache le raport cun les porsones é fondamental. Scemplificaziun dla burocrazia, n intensificaziun dl network danter la politica, les banches y i jogn y n incremënt dles ćiases d’abitaziun por plü generaziuns é valgönes propostes che é gnüdes portades dant.
Do l’elaboraziun di documënt contlujif sarà l’obietif chël da cherié grups de laûr cun i funzionars competënć por odëi ći propostes che po gnì laurades fora te na manira concreta por spo gnì aprovades.
rc
Galaria dales fotografies
Foto: USP
