Atualità
Segnal de start por la Macroregiun alpina: Kompatscher a Milan
De gragn vari inant él gnü fat inier (1° de dezëmber) tla direziun de na macroregiun alpina tratan la Conferënza de Milan olache al é gnü stabilì la pröma proposta de n plann d’aziun che à sciöche punć prinzipai le svilup economich, le trasport y l’ambiënt. Danter i 1000 delegà êl inier a Milan inće le presidënt Arno Kompatscher, la comissaria UE y i mëmbri dl govern.
Le proiet de na strategia macroregionala por les Alpes (EUSALP) stlüj ite indöt set stać (Talia, Francia, Germania, Austria, Slovenia, Svizra y Lichtenstein) y na popolaziun de apresciapüch 70 miliuns de abitanć partis sö te 48 regiuns, danter chëstes la Liguria, le Piemot, la Val d’Aosta, la Lombardia, le Venet, le Trentin-Südtirol y le Friul-Aunejia-Iulia. Dan da n ann él pié ia le proiet a Grenoble tla Francia cun l’obietif de aumentè la cooperaziun transfrontaliera danter i Stać alpins tres n finanziamënt cun i fonds struturai y investimënć dl’Uniun Europeica. La Comisciun Europeica é insciö gnüda inćiariada dal Consëi europeich da definì na strategia macroregionala por la Regiun alpina y à stlüt jö da püch la consultaziun publica che é gnüda metüda da jì por to ite les propostes de porsones y organisaziuns interessades.
I resultać de chësta consultaziun é gnüs presentà y debatüs inier (1° de dezëmber) tla Conferënza de Milan che à inće svilupé le plann d’aziun dla macroregiun alpina che la Comisciun europeica presentarà al plü tert de jügn 2015. L’incuntada de Milan é stada, te chësc vers, n passaje fondamental cun la partecipaziun istituzionala de söporjö 1000 delegà. L’obietif dla colaboraziun danter les regiuns é la definiziun y le finanziamënt de intervënć coletifs che reverda les infrastrotöres, l’ambiënt y les politiches economiches, mo inće da se presentè te na manira unitara ales tratatives cun l’UE. „I sun düć a öna che na strategia coletiva é nezesciara por podëi portè inant te na manira otimala i interesc coletifs dles regiuns tles Alpes: chësc dandadöt por ći che reverda punć prinzipai sciöche n svilup sostenibl y na rëi de coliamënt cun i raiuns plü debli, por ejëmpl tres ofertes de trafich o na rëi de internet aslöm“, à dit Kompatscher inier tratan l’incuntada.
Le presidënt dla Provinzia à sotligné tratan so intervënt che les capitales é gonot dër dalunc dal teritore dles Alpes. „Da öna na pert é chësta destanza geografica, mo dandadöt él da constatè na destanza mentala por ći che reverda les chestiuns y problematiches di raiuns alpins“, insciö Kompatscher. Na strategia coletiva, che dess gnì elaborada da lajö sö, foss por Kompatscher la dërta strategia por portè inant les ghiranzes dla macroregiun: „Les respostes ala crisa ne po nia gnì dades tres n’egoism di stać, mo tres n’aministraziun coletiva che tol en conscidraziun i bojëgns di zitadins. N ejëmpl te chësc vers é la colaboraziun danter Südtirol, Tirol y Trentin,“ à dit le presidënt Kompatscher.
Le presidënt Kompatscher à inće portè dant la problematica che reverda la strotöra d’organisaziun macroregionala. „Al é important da istituì na certa continuité dles aziuns, por ejëmpl tres la creaziun de n coordinadù dla macroregiun“, à dit Kompatscher cha à stlüt jö so discurs po todësch por sotligné la valüta dla varieté culturala y linguistica dla Macroregiun.
La proposta dl plann d'aziun é partida sö te trëi ćiamps cun prioritês desvalies d’intervënt: insciö se tratera de mioré la competitivité y la coejiun dla Regiun alpina (tres na politica efiziënta dl marćé dl laûr y tres la promoziun dl’inovaziun y dl’abilité de archirida dles aziëndes), de assicuré l’azès dla Regiun alpina y de mioré i coliamënć danter les regiuns (tres la promoziun de na mobilité sostenibla y na rëi plü efetiva danter i zitadins), de aumentè l’ambiënt de vita tla regiun alpina (tres le renforzamënt dles resursses naturales y culturales bele esistëntes, le mioramënt dl’efiziënza energetica, l’incremënt dla produziun de energia renovabla, na maiù segurëza dai prighi naturai y dales conseguënzes dl cambiamënt dl tlima).
Le presidënt Kompatscher à incuntè danter l’ater la comissaria UE dles politiches regionales Corina Cretu, i secreters de Stat Gianclaudio Bressa, Barbara Degani y Benedetto Della Vedova, i presidënć dles Regiuns Sergio Chiamparino, Roberto Maroni, Luca Zaia, Ugo Rossi y Günther Platter. I secreters de stat Bressa, Della Vedova y Degani à recordè l’importanza de chësta incuntada: „I orun ti ćiarè ales Alpes sciöche na lerch inovativa de cooperaziun y cun n coliamënt sterch danter les regiuns.“ Bressa à recordè la colaboraziun strënta che va debojëgn sides danter les regiuns, che i stać che sura i confins fora: „La sfidada é chëra da cherié n coordinamënt maiù por adorè damì les ressures che i ùn y cherié insciö plü sinergies poscibles.“ Le presidënt dla Lombardia Maroni, che coordinëia dötes les regiuns talianes tla Macroregiun, à sotligné che „la orentè é chëra da redefinì le conzet dl model europeich, deache la macroregiun alpina ne é nia ma n’utopia mo n proiet real de n’Europa che é plü daimprò ai popui.“
rc
Galaria dales fotografies
