Atualità
Le raport sön la sanité: I amarà cronics aumentëia tl Südtirol
Le zënter d’osservaziun epidemiologich à presentè incö (03/12) na suravijiun sön l'evoluziun dla sanité tl Südtirol. L’evoluziun demografica y l’aumënt de amarà cronics porta cun sè sfidades nöies, à splighé l’assessuria por la sanité Martha Stocker tratan la presentaziun dl raport di dać dl 2013. Por i proscimi agn él important, insciö l’assessuria, da pité plü sorvisc ti raiuns.
Düć i dać por ći che reverda la sanité y i sorvisc sanitars tl Südtirol vëgn racoiüs dal zënter d’osservaziun epidemiologich dla Provinzia, chisc dać vëgn spo valutà da n grup d’esperć che mët adöm n raport statistich sön la situaziun sanitara anuala dla popolaziun dl Südtirol.
„Dal numer dles nasciüdes ala dorada probabla de vita nes presentëia le raport na seria d’indicadus dla sanité dla popolaziun südtiroleja“, à splighé incö l’assessuria Stocker. Por le momënt é insciö le valur mesan d’eté de n südtirolej de 41,9 agn, insciö Stocker. Implü se raportëia statisticamënter tl Südtirol 100 mituns a 124 seniors, le valur mesan dla Talia é de 151 seniors. Tl Südtirol él nasciü l’ann passè 5546 mituns y mitans. Le numer dles nasciüdes é insciö en relaziun ala popolaziun de 1,66, tla Talia é le valur de 1,43 y tl’Austria 1,44.
Sura le valur mesan é inće tl Südtirol la dorada probabla de vita. Les ëres röia insciö mesamënter a 85 agn de vita, i ëi a 80,6 agn. Le valur mesan europeich é pro les ëres de 83,1 agn y pro i ëi 77,5 agn. „La dorada de vita lungia che i ùn tl Südtirol nes mostra che les mosöres stabilides tl setur sanitar porta sü früć“, à sotligné Stocker. Öna dles rajuns de chësc valur alt é, do l’assessuria por la sanité, inće la manira de vita dles porsones. 54,4 porcënt dles porsones danter 18 y 69 agn é atives fisicamënter. „Chësc valur alt orunse mantignì inće tl dagnì“, à dit Stocker.
Öna dles sfidades tl dagnì tl setur dla sanité reverda, por l’assessuria Stocker, dantadöt le svilup demografich. Tl 2013 dess la dorada probabla dles ëres ester mesamënter de 90,1 agn y di ëi de 83,7 agn. „Chësc ô dì de conseguënza che le numer di seniors aumentarà tl dagnì“, insciö Stocker.
Pro les gaujes de mort él gnü constatè n aumënt di tumors y dles infeziuns. Maraties croniches fej fora sön döt le monn le 60 porcënt dles gaujes de mort. „Tl Südtirol él 28 porcënt dles porsones che patësc de almanco öna na maratia cronica, tl 2013 él gnü registré 10.000 caji nüs“, à dit l’assessuria por la sanité. Do le raport dess la porcentuala di amarà cronics aumentè ćina le 2030 a 32,9 porcënt.
Avisa i amarà cronics é inće i paziënć che à debojëgn le plü de sorvisc sanitars, de sojornanzes te ospedal y de medejines, insciö Stocker. „Chëstes porsones adora tresfora n’assistënza sanitara y à insciö debojëgn de sorvisc presënć tles vijinanzes“ à dit l’assessuria por la sanité che à injuntè che la reforma sanitara prevëiga le trasferimënt di sorvisc söl post y la costruziun de na rëi d’assistënza che ais i paziënć tl zënter dl sistem.
rc
