Atualità
Kompatscher sön le 2014: Autonomia, convivënza y intlujiun (3/3)
Le renforzamënt dl’autonomia y la daurida dl Südtirol tl vers dl Europa: chëstes é stades les döes prioritês prinzipales dla politica istituzionala dla Junta provinziala tl 2014. Tla conferënza stampa por la fin dl ann 2014 à le presidënt Arno Kompatscher recordè l’ativité dla Junta te chësc ćiamp che reverda inće le renforzamënt dla convivënza y l'intlujiun di zitadins da d'atri Paîsc.
Le presidënt dla Provinzia à metü man so discurs sön le tema dl’autonomia cun la scomenciadia dl „Dé dl’autonomia“ che la Junta provinziala à metü adöm por ai 5 de setëmber, canche al é gnü daurì por le pröm iade les sëntes dl’aministraziun publica ai zitadins, „deache l’autonomia dl Südtirol é l’autonomia de düć nos,“ insciö Kompatscher. Por renforzè l’autonomia dla Provinzia él gnü sciacarè fora tl 2014 cun le govern de Roma le pat de garanzia. „Cun l’acordanza finanziara nöia él la Provinzia che à na maiù stabilité finnaziara y segurëza tla planificaziun. Südtirol messarà de jö demanco co ti ultims agn al Stat y la Provinzia arà – tres l’inverjiun dl incas dles cutes y la lëtra cun Viena – na maiù proteziun cuntra intevënć unilaterals da pert dl govern“, à recordè Kompatscher.
Cun l’acordanza tres le pat de garanzia ne é les tratatives cun Roma por ći che reverda l'autonomia nia ćiamò rovades, à ajuntè le Presidënt dla Provinzia. „Tl contest dla reforma costituzionala orunse ti fà na proposta a Roma, cun chëra che i ciafasson zoruch competënzes che i ùn pordü y cun chëra che al gniss definì nostes competënzes danü te na manira che le Stat ne ess tl dagnì nia plü la poscibilité da intergnì. Implü porvarunse da ciafè competënzes nöies por ći che reverda i seturs dl’université y dla sconanza dl ambiënt.“
Danter i vari plü importanć dl 2014 à le presidënt Kompatscher sotligné les mosöres che é gnüdes atuades tl contest dl GECT dl’Euregio danter Südtirol-Tirol-Trentin. „L’Euregio é n’istituziun iuridica cun chëra che al é poscibl da ciafè na soluziun unitara a problems coletifs te na manira unitara y scëmpla. Cun l’Euregio orunse inće ester n ejëmpl de colaboraziun sura i confins por döta l’Europa“, insciö Kompatscher. Sciöche mosöres concretes él gnü atuè chësc ann i coliamënć direć dles ferates danter Balsan – Desproch – Lienz, cooperaziuns dl plann tarifar, na maiù colaboraziun danter les Universitês dl’Euregio y n fonds unitar por l’archirida.
L’ann 2015 dess inće ester l’ann de scomenciamënt dla Macroregiun alpina, do che tl 2014 él gnü ponü la basa dl proiet. „La Macroregiun é n’istituziun de rapresentanza de interesc coletifs cun chëra che al é plü saurì da presentè les ghiranzes dles regiuns alpines a Brüssel y te chëra che le Südtirol, adöm al Tirol y al Trentin, po to ite na funziun prinziala de rapresentanza di raiuns alpins“, à dit Kompatscher.
Le Presidënt dla Provinzia à inće sotligné tratan so discurs la convivënza di grups linguistics tl Südtirol, che funzionëia bun mo che adora n salt de cualité por passè dala convivënza ala cooperaziun, al laurè adöm y ala creaziun de n valur ajuntif. Danter les tapes importantes dl 2014 à le Presidënt recordè la daurida dl Zënter de documentaziun sot al Monumënt ala Vitoria, cun chël che al é stè meso da inserì le monumënt te n contest storich y che „invëia düć a ponsè sura adöm sön la storia, zënza la desmentié. Śëgn jarunse inant cun l’intervënt che reverda le relief de Piffrader tla plaza dl tribunal a Balsan." „N ejëmpl garatè de cooperaziun é inće stada la lege nöia sön la cultura danter düć i grups linguistics. Na priorité nezesciara resta inant le prozes d’intlujiun di zitadins nüs che vëgn te Südtirol por vire y laurè y che à le dërt da ciafè n’oportunité de deventè na pert integrada dla sozieté.
rc
