Atualità
100 Agn Gran Vera: Aniversar zënza confins te plü lingać
Cun l’ingrés tl conflit dla Talia ai 23 de mà dl 1915 à la Pröma Vera Mondiala inće arjunt le Tirol y le frunt dles Dolomites. Do che les trëi Provinzies dl’Euregio à ponü la basa por recordè deboriada l’aniversar, à incö (10/02) la Junta provinziala aprovè les scomenciadies de comemoraziun che gnarà tignides te Südtirol tl 2015. I proieć reverdarà plü lingać y düć trëi i raiuns.
Recordè deboriada i avenimënć dla Pröma Vera Mondiala che tl 1915 à arjunt cun l’ingrés dla Talia inće le Tirol y le frunt dles Dolomites amesa les valades ladines: tl 2014 él insciö les trëi provinzies dl’Euregio che à concordè da reunì sot a un en tët la comemoraziun dla Pröma Vera Mondiala. N grup de laûr dl Ofize dl’Euroregiun à coordiné l'ann passè les prömes iniziatives y svilupé n portal Internet www.14-18.europaregion.info cun tesć, fotos y videos y organisé la ferata dles recordanzes tla Galizia. „Do che la pröma fasa é jüda a piz orunse śëgn svilupé inant la comemoraziun te Südtirol en colaboraziun cun düć trëi i grups linguistics. N punt de referimënt zentral, aćiasè tl Departimënt dla Cultura todëscia, coordinerà les scomenciadies y sarà a desposiziun por informaziuns“, à splighé le presidënt dla Provinzia Arno Kompatscher.
La Junta à conscidré y aprovè incö (mertesc ai 10 de forà) te na suraodüda generala dötes les ativitês preodüdes por i proscims mëisc y inće agn: sön le program él de plü publicaziuns, proieć d’inrescida, na seria de manifestaziuns publiches, mostres, rapresentaziuns teatrales y escursciuns tematiches. I Comuns, les assoziaziuns y federaziuns gnarà informades tl detai tles proscimes edemes sön les manifestaziuns. Na suraodüda é inće desponibla tres la plata de comemoraziun metüda adöm aposta por l'aniversar, olache le calënder dles scomenciadies vëgn ajornè tresfora.
„I orun recordè i evënć dan da 100 agn a livel provinzial a na manira che düć i südtirolej pois anuzé chësta comemoraziun sciöche n’oportunité d’incuntada danter i trëi grups linguistics“, à ajuntè le presidënt Kompatscher. Öna dles particolaritês dla comemoraziun passada dla Gran Vera é stada te Südtirol la creaziun de döes cultures de recordanza paraleles y che n’interaziun danter les recordanzes ne é nia ćiamò gnüda realisada.
La basa scientifica dl’elaboraziun storica coletiva sarà la seria de libri de Oswald Ueberegger dl Zënter de storia regionala y dl scienzià Nicola Labianca sön la Gran Vera tles Alpes che analisëia la perioda danter le '14 y le '18 dal punt de odüda dla Talia y dl Impêr Austro-Ungarich. La data plü importanta dles comemoraziuns dl 2015 sarà ai 23 de mà, dé dl ingrés dla Talia te vera tl 1915. Por chësta ocajiun él preodü n’incuntada de comemoraziun trasversala a Desproch, ches sarà da öna na pert inovativa y dal'atra tradizionala. Implü él inće preodü te chësta ocajiun n conzert dl Orchester di jogn dl’Euregio y le moto dl dé sara „I punć por la pêsc“.
rc
