Atualità

Tl’ena danter l 22.03.2004 nchin ai 26.03.2004 tenirà i culaburadëures di ufizies provinziei per l artejanat udienzes tla sëntes destachedes.

Pra l censimënt 2001 iel nudt unì cumpedà 381.284 persones che ie tl’età de lëur sëura i 15 ani y che vif tl Südtirol. 53,5% à detlarà de lauré, 2,3% fova zënza lëur y 44,2% tucova pra chëi che ne lëura nia. De chëi che ova n lëur fova 66,5% tl ciamp di servijes, 25,8% tla produzion y 7,7% tl lëur da paur. Plu de na terza pert lëura 40 ëures al’ena y passa l 60% lëura 40 o 41 ëura al’ena. La majera grupa de chëi che ne lëura nia fova chëi n pension (47,5%), chëi che fej lëures de cësa (30,2%) y sculeies o studënc (15,2%).

Usp – L Servisc de Furmazion de Gherdëina, dl Istitut Culturel Ladin „Micurà de Rü“, mët a ji per l’ansciuda de plu cursc de ladin. Sibe prinzipianc che nce de tei che ie bele plu inant possa se lascé nuté su per i cursc che unirà tenii a Urtijëi y te Sëlva.

Usp – L proiet definitf per la cësa di studënc a Urtijëi y l proiet esecutif per la scolina nueva a St. Michael/Eppan à giapà l bënsté dala Cumiscion tecnica dla Provinzia.

Usp – La Sgonda Cumiscion provinziela per la defendura dl’ambient à pra si senteda da ncuei, merdi 16 de merz a Bulsan, tëut tres l proiet per na utia da mont tl Chemun de Corvara y na sgonda tl Chemun de Partschins.

Usp – Ai sculeies dla scoles mesana ti resta me plu puecia enes per to na decijion sun si daunì scolastch. L Ufize Provinziel per Furmazion y Consulënza de lëur spartësc ora tla scoles mesanes ladines y tudësces n cudejel nuef dal titul "Und so geht’s weiter! Aktuelle Ausbildungen nach der Mittelschule“. Chësc cudejel dëssa vester n aiut per i sculeies a to si decijion.

USP – Tl’Academia naziunela „Accademia dei Lincei“ a Roma iel n vënderdi unì presentà la CD dl vocabuler tudësch – ladin de Gherdëina dat ora dal Istitut Culturel Ladin „Micura de Rü“. Deberieda cun l assessëur ladin Florian Mussner, l presidënt dl Istitut Hugo Valentin y l diretëur Leander Moroder, fova nce la presidënta de unëur dla Union Generela di Ladins dla Dolomites Hilda Pizzinini y na lingia de prufessëures emeric dla cunesciuda università „Accademia dei Lincei" presënc tl Palazzo Corsini pra la presentazion.

USP - N vënderdi ai 12 de merz uniral presentà la CD nueva dl Vocabuler tudësch – ladin de Gherdëina tl’Academia naziunela dei Lincei a Roma. L sarà l prufessëur Walter Belardi y Marco Forni a presenté chësc strumënt de lëur nuef dat ora dal Istitut Culturel Ladin “Micurà de Rü”.

I prim mënsc dl ann drët suc y l instà lonch y dassënn ciaut à caraterisà l tëmp tl Südtirol ntan l ann 2003. Da jené nchin ala fin de auril ne al feter no pluet y no nevet, chësta suta à abù si cunseguenzes tl’agricoltura nce sce la situazion se à pona inò normalisà. L instà ie nce te gran pertes dla Talia y dl’Europa stat n instà da record. La temperatures autes cun de majeri temporai ie finedes via te n iede ala fin de agost. L autonn y la prima pert dl inviern fova do la rata tradiziunei cun vel majera jeta tla pertes a sud y sudovest. Bele de utober iel unì la nëif nchin ju tla valedes, ma pona iel inò unì plu ciaut.

Usp – L Guviern Provinziel à dat pro l Plann de cuntreda per l Chemun da S. Christina laurà ora da nuef. L raion de Pic devënta raion de defendura. Biotop nuef tl plann dat pro ie l Paluch da Stufan y l monumënt naturel di palusc dl Pra dl Mandl. L parch naturel Puez-Odles taca sën adum cun Resciesa. Sun Mont de Pana iel unì tëut ora vel cësa dal Plann de cuntreda.