Atualità

La Jonta provinziela à dat pro la reforma dla scoles autes ladines

USP - Cun l proscimo ann de scola uniral nce tla valedes ladines metù n drova la reforma dla scola auta. L plann teritoriel cun la vela de furmazion per i sculeies ladins, la mpartizion dla direzions y la ndicazions provinzieles dates pro dala Jonta provinziela ie nucei (14 dezëmber) unides prejentedes te na cunferëza stampa a Bulsan. “L sistem de scola paritetich y la rujenedes resta nce tl daunì l pont de forza dla scoles autes ladines”, nsci l assessëur Florian Mussner. Trëi direzions dla scoles autes a Urtijëi ie unides unifichedes ta na sëula direzion. La Jonta provinziela à dat pro la segonda ëura de ladin de ublianza per la scoles autes ladines.

Prejentà la reforma dla scoles autes: Mussner, Kasslatter Mur y Tommasini;

La reforma dla scola auta à la mira de miuré l’efizienza y la cualità dl servisc furmatif per i sculeies. Tla provinzia de Bulsan ie unì mudà la spartizion dla scoles autes per scemplifiché l sistem y pité n cheder plu tler ala families canche les chier na scola auta. I ani passei fovel unì refurmà la scoles de ublianza y nsci fovel da jì inant nce cun la scoles autes dla Provinzia, cun leprò la scoles ladines.

La scoles autes de Gherdëina à si sënta tl medemo raion, dutes deberieda tl zënter nuef dla scoles a Urtijëi. La direzions dl Istitut tecnich, dla Scola d’ert y dla Scola prufesciunela per l artejanat artistich vën cun la delibra dla Jonta provinziela unifichedes te na sëula direzion. Chësc uel di che l sarà n sëul diretëur, scebën che l vën mantenì la trëi scoles autes a Urtijëi. “Per la Jonta provinziela ne iel a livel provinziel nia stat saurì a tò demez scoles y les unifiché te d’autri luesc, dal’autra pert ne possen te chisc tëmps nia plu pensé de mantenì direzions cun manco de 20 sculeies tla prima tlas” spiega l assessëur Florian Mussner.

La ndicazions provinzieles reverda dantaprima la mpartizion dl tëmp de nseniamënt ulache l vën calculà 60 meunc per n’ëura de scola. Tla scoles autes dla valdes ladines uniral cun n l ann de scola nuef nsenià doi ëura de ladin.
Sun la basa laureda ora da cumiscions de nsenianc, ispetëures y esperc trata la ndicazions nce la materies dla scoles. I curricula nueves, i programs adatei ala situazion particulera de uni scola unìrà njeniëi dai cunsëies dla scoles nstësses.

La furmazion che unirà da setëmber 2011 piteda tla scoles autes a Urtijëi reverda l’economia cun i azënc zentrei sun l’aministrazion, finanzes y marketing (l program adatà ai sculeies che fej sport agonistich unirà mantenì tl cheder dl’autonomia dla scola).
La Scola d’ert a Urtijëi deventerà n Lizeo d’ert che mantën si ponc zentrei che ie l’ert figurativa, la grafica y l design. Per i sculeies dla scola prufesciunela se gëura cun la reforma nce pruspetives de ruvé pra l ejam de stat, tlamà matura.

La scoles autes a La Ila pieta cun l proscimo ann de scola na furmazion economica cun i azënc sun aministrazion, finanzes y marketing. I ponc zentrei dla furmazion dl lizeo sarà la rujenedes o la scienzes sozieles. Ciuna dla doi direzions de gymansium che unirà pità d’autonn muess mo unì fat ora. Per chësta doi scoles autes fovel bele na sëula direzion.

Acioche la families di sculeies dla terza mesana se feje plu saurì a crì ora la scola auta, uniral muet de plu azions de nfurmazion. La majera sarà la fiera dla furmazion dai 17 ai 20 de fauré 2011.

 “N generel vëniel mantenì la furmazion dla scoles autes ladines sciche ti ani passei” spiega l Ntendënt Roland Verra. La scoles autes ladines ie unides urganisedes da nuef aldò dla diretives dla lege naziunela. L mpëni dla scola ladina sarà daniëura de lauré dassënn sun la cumpetënza dla rujenedes y de pité na furmazion che tën cont dla pusciblteies de lëur ti ciamps dl turism y dl’ert. “Nosc obietiv resta daniëura de mantenì la cualità dla furmazion” nsci l ntendënt Verra n cont dla reforma.

Pert dla reforma dla scola auta ie nce l’aministrazions dla scoles. Sciche l fova bele unì prejentà unirà nce la scoles de mujiga da setëmber 2012 aministredes dal dipartimënt per l’educazion. „Per i nsenianc dla soles de mujiga tla valedes ladines cialerons de fé dut l puscibl per garantì la mubilità che i posse nce nsenië te d’autra scoles de mujiga“ à dit l assessëur Mussner.

La reforma dla scoles autes ladines ie unida laureda ora n culaburazion danter la Ntendënzes dla scoles dla trëi grupes de rujeneda y la repartizion per la scola prufesciunela. Te Gherdëina y tla Val Badia iel tla fasa de preparazion unì trat ite i nsenianc che à pudù pruté ite i bujëns che se mostra tl nseniamënt di per di. 
“I tëmps se à damandà chësta reforma y nëus on dant na resposta ai bujëns de furmazion per nosc jëuni, nosta cumenanza dl daunì” sorissea Florian Mussner.

La scola auta ladina dëssa tl daunì nce unì recunesciuda per la zertificazion dl trilinguism „B“. „Sce l sarà mesun arjonjer na zertificazion dla scola, o mo miec na mudazion dla normes de atuazion dl Statut de autonomia, muessa mo unì purtà a descuscion“ à dit l assessëur ala scola ladina.

as

Galaria dales fotografies

Mussner: la reforma à damandà dezijons che unirà azetedes da nsenianc y families