Atualità

Sënta destacheda dl Museum Ladin dedicheda al Ursus ladinicus

USP – Ala fin dl mëns uniral a S.Ciascian giaurì la nueva sënta destacheda dl Museum Ladin dedicheda ala lores de Conturines, l Ursus ladinicus. Chësc museum nuef, che valorisea nce l raion dolomitich, ie (NCUEI) ai 19 de lugio unì prejentà dal presidënt dla Provinzia Durnwalder y dal’assessëura Kasslatter Mur te na cunferënza stampa a Bulsan.

Prejentà la sezion nueva dl Museum Ladin: Stefan Planker, Heinrich Huber y Luis Durnwalder cun Sabina Kasslatter Mur

Tla nueva sënta destacheda dl Museum Ladin uniral prejentà la lores de Conturines y l raion dolomitich te chël che la lores à vissù dan 50.000 – 40.000 ani. Per na prejentazion aldò dla pusciblteies modernes iel unì anjenià na lerch de esposizion de 400 metri cuadrac partida sun trëi partimënc. Da uëi saral dlongia i reperc uriginei, schelec, instalazions video nce na simulazion de coche ëssa pudù cialé ora la lores aldò dla recostruzions di paleontologhes.

La realisazion
dla sënta destacheda dl Museum Ladin a S.Ciascian ie l resultat dla culaburazion danter la repartizions provinzieles per i museums y i lëures publics, deberieda cun la Frazion da S.Ciascian. L frabicat ie unì fat dala frazion de S.Ciascian. La lerch per l Museum Ladin vën metuda a desposizion debant. L Assessorat provinziel ai lëures publics se à cruzia dl alestimënt y di cuntenuc de chësta sënta destacheda cun n nvestimënt de 750.000 euro. La coordinazion scientifica ie unida cureda dala Repartizion di Museums tres l Museum Ladin Ciastel de Tor. “L alestimënt ie unì fat aldò dla linea dla sënta prinzipela a S.Martin cun nce guides audio tla cater rujenedes, ladin, tudësch, talian y nglëisc” à spiega l diretëur dl museum Stefan Planker. Acioche i vijitadëures posse se fé plu saurì n cheder dla cundizions de vita dl “Ursus Ladinicus” iel unì fat dò la taverna sun Cunturines ulache dan 24 ani fovel unì abinà i osc dla lores. Dedite puderan udëi n film sun l’abineda y la carateristiches dla lores.

“Il museums ne dëssa nia vester statics, i dëssa se svilupé inant y se adaté ai tëmps” à dit l presidënt Luis Durnwalder pra la cunferënza stampa a Bulsan. L museum nuef ie na valorisazion per dut l panorama museal dla provinzia y per la Dolomites sciche partimone mundiel Unesco à detlarà l’assessëura ala cultura Sabina Kasslatter Mur. Dut l cunzet de esposizion ie unì curà da Herwig Prinoth che ie nce l curatëur scientifich dl musuem nuef. L liam cun la sënta prinzipela ne reverda nia me la maniera de alestimënt. „Cun la cherta de ntreda a San Martin o a S.Ciascian giaten nce la ntreda al’auter museum“ nscì Stefan Planker diretëur dl Museum Ladin. Per la sënta nueva iel unì frabicà 3000 metri cubich per n custimënt de 1,5 milion de euro à dir l respunsabl dla Frazion da S.Ciascian che se à cruzià dl frabicat.

I osc dl Ursus Ladinicus fova unic abinei te na taverna a 2.800 metri de autëza. Ai 23 de setëmber 1987 ova l mëinacrëp Willi Costamoling abinà passa 60 schelec ntan che l jiva per drët a crì fossilies. Analises di osc y dl DNA menedes dala grupa dl prufessëur de paleontologia Gernot Rabeder dl’università de Viena à testemunià che l se tratëa de na sort de lores mo nia cunesciuda. L muessa vester stat na lores do la rata pitla da paredlé a n grizzly dal didancuei, cun la gran defrënzia che l maiova me plantes. “L Ursus Ladinicus fova mënder che d’autra lores y l muessa avëi durmì tres l inviern” à Herwig Prinoth spiegà tla cunferënza stampa. Aldò di reperc se lascia aldidancuei nce liejer ora coche muessa vester stat l tlima tl raion dolomitich dan 40.000 ani. I esperc dij che l fova scialdi plu ciaut permez a nosc tëmps y che l bosch cresciova su 1000 metri plu alauta che no aldidancuei, al’autëza dla taverna de Conturines.

La sënta destacheda dl Museum Ladin „Ursus ladinicus“ a S.Ciascian unirà giaurida ufizialmënter n sada ai 30 de lugio dala 10 danmesdì.

as

Galaria dales fotografies