Atualità

Plann per plu stieres: tla crisa vala de cialé danora

N ann plu abenëura che prugramà ie l plann per de plu stieres jit n droa cun 44 pruvedimënc. L plann per de plu stieres ti proscimi ani ie (NCUEI) ai 04 de lugio unì prejentà dal assessëur Roberto Bizzo. La se trata de n prugram strategich che dà dant l cheder per la politica economica y dla stieres n cont de pruvedimënc per chiche ne à nia na stiera, l’ëiles, jënt de età y n’economia che adrova stieres nueves.

L assessëur Roberto Bizzo à prejentà l plann per plu stieres deberieda cun l diretëur de repartizion Helmuth Sinn (foto: USP/ohn).

Per vint ani ala longia ie la stieres y la jënt zënza lëur tl Sudtirol me stat n argumënt a pert, l marcià dl lëur se à mantenì nce ntan i prim trëi ani dla crisa economica y ie dl 2011 nchinamei cresciù. Ntan i ultimi mënsc an nce tl Sudtirol sentì la crisa dla Talia. "La situazion dla stieres ie sciche n termometer dla situazion economica, la cumpëides de chëi zënza lëur mesura la crisa" à dit Bizzo. Per chësta rejon à la Jonta provinziela tëut la dezijion de fé l plann nuef per plu stieres bele n ann plu abenëura.

L'idea dl assessëur ie scëmpla: sce n uel avëi assé stieres y svilup sun n tëmp plu lonch, garantian a chësta maniera n daunì, muessel bele śën unì tëut pruvedimënc che à na fazion ti ani. "Tla crisa iel de bujën de ardimënt y de cialé danora" nsci l pensier de Bizzo. Chësc ie unì tëut ite tl plann per plu stieres che dà dant la politica per la stieres di proscimi ani. Nchin dl 2020 dëssa la livel dla jënt che à da lëur danter 20 y 65 , unì auzà al 80 percënt. Y chësc scebën che la Union Europea dà dant na mira de 75 percënt, la Talia nchinamei me l 69 percënt.

Per arjonjer chësc fin, sënta la Jonta provinziela sun de plu stredes. Tla politica economica se tratel de sustenì l crëscer jan sun marcieies nueves, de sustenì la tueda, l svilup y la inuvazion lauran tl medemo tëmp nce sun la furmazion (per ejëmpl la matura di mestieres). L dëssa sëuraprò unì miurà l barat danter  scola y economia, cialan de smendrì burocrazia. "Nce la politica dla chëutes locala se à tëut dant de desćiarië pëis ai patrons de lëur y ai lauranc" dij la assessëur fajan referimënt a n scriblé dl bilanz provinziel. "Messon mëter a despusizion mesuns per nvestizions strategiches, per ejëmpl tulan demez la pitla chëutes" dij Bizzo.

La politica dla stieres se cunzentrea dantaprima sun grupes: i jëuni (tres furmazion), l'ëiles (na miëur cumpatibltà de familia y mestier, sensibilisazion per mestieres che valova nchinamò dantaprima per ëi), jënt de età y jënt sozialmënter dëibla (sustëni mirà dla Provinzia).

L plann per plu stieres mostra su 44 pruvedimënc, i primes jirà riesc n droa. Acioche jënt zënza lëur che à bele na cërta età posse zapé ite te na stiera, uniral curì l cuntribuc soziei per i prim 24 mënsc. Per n miëur barat de generazion tl'aministrazion publica, vëniel pità l cuntrat dla generazions. Dependënc publics che ie trëi nchin cin ani dan la pension, possa smëndrì l'ëures de lëur per ti fé lerch a de jëuni sot a 35 ani. La Provinzia ti paia a chisc dependënc plu vedli i cuntribuc per la pension de plën. L custimënt publich che vën a se l dé a chësta maniera, unirà valivà cun i paiamënc.

Al'economia dl frabiché, n ciamp cun truepa stieres, iel unì anjenià n pachetl de pruvedimënc che dëssa dé mpulsc nueves. L sustëni per ressané de vedla cëses unirà mo ngrandì y i frabicac publics unirà ressanei energeticamënter. Chësc unirà sustenì te chëla che la Provinzia paia danora chëla somes che i patrons dla cësa puderà tré ju dala chëutes te tëmp de diesc ani. La Provinzia pieta la puscibltà de tré ju dala basa de cont per la chëuta sun l valor IRAP l custimënt per stieres nueves (zënza limitazion de tëmp). Chësc per n tëmp de trëi ani. Nsci ne saral per dependënc nueves nia da paië IRAP.

as

Galaria dales fotografies