Atualità
Presentaziun dl liber sön la storia di ladins dles Dolomites
USP - Le liber sön la storia di ladins dles Dolomites de Werner Pescosta che é gnü presentè en vëndres, ai 13 de dezëmber a Balsan en presënza dl assessur ladin Florian Mussner, pësa incër cater chili y à indöt 800 plates. Laìte él da ciafé la storia di ladins dles Dolomites dal tëmp dl brom mesan ćina ai tëmps da śëgn cun indöt bëgn 490 fotografies.
"Chësc liber de storia é n meso por mëte plü en mostra la cultura di ladins y al é inće n sëgn de daurida tl vers di atri" à dit l'assessur Florian Mussner. "Por mantignì y svilupé inant la cultura ladina ôl ester strotöres adatades, mo nia ma - la cultura mëss inće gnì vita y chilò él le sistem de formaziun y l'Istitut cultural che dà n gran contribut" à alzè fora Mussner. L'assessur à descrit chësc liber nü sön la storia di ladins dles Dolomites sciöche na pera miliara por dè inant la storia y sciöche simbol dl impëgn da colié le passè, le presënt y le dagnì.
Le presidënt dl Istitut ladin Micurà de Rü Albert Videsott à dit che le liber à inće la funziun de punt danter les generaziuns tla mendranza ladina; al fej capì les carateristiches de basa dla cultura ladina y renforzëia insciö inće l'identité ladina.
"Propi por na mendranza él d'importanza da se tignì bun a mënt süa storia" à alzè fora l'autur dl liber Werner Pescosta. "Te ot capitui descrî le liber la storia di ladins dles Dolomites dal tëmp dl brom mesan ćina al tëmp da śëgn; la majera lerch ti vëgn dedicada ala storia di ultimi 200 agn" à splighé Werner Pescosta. Tl liber ne vëgnel nia ma stlarì le svilup dl lingaz, mo al é inće reproduziuns de 50 documënć, 22 chertes storiches y 490 imajes. Tl zënter él tres le svilup politich, sozial, economich y cultural che à portè pro a formè la mendranza ladina, so lingaz, süa cultura y süa originalité. "I tesć é gnüs metüs jö do agn d'archirida te archifs y te biblioteches; le material dles fontanes é gnü elaborè danü sön la basa dles conescënzes storiches plü jones" à dit Pescosta.
Pro la traduziun àn tres messü tignì cunt dl fat che degöna tematica n'é tan zitia co chëra dl'identité, à dit la professuria universitara Ulrike Kindl, che à fat la traduziun dl liber dal talian.
L'identité di ladins é caraterisada da tröc punć de rotöra, y plü avisa linguistics, politics, geografics y i.i., mo al é propi chësta framentaziun che é deventada n punt de forza di ladins y i à renforzè positivamënter, à dit le professur universitar Günther Pallaver.
Sciöche Leander Moroder le diretur dl Istitut cultural ladin Micurà de Rü à anunzié gnaràl tosc fora n'ediziun dl liber ascoratada por les scores ladines.
Le liber "Die Geschichte der Dolomitenladiner" é da ciafè da cumprè tles botëghes de libri a 65 euro.
I Ladins dles Dolomites é öna dles dodesc mendranzes etniches reconesciüdes tla Talia; so raiun d'insediamënt é tl cör dles Dolomites tles cin valades incër le grup dl Sela: tla Val Badia, te Gherdëna, Fascia, Fodom cun Col de S. Lizia y Ampëz. Döt chësc raiun aldî en laôta pro les valades de confin dla vedla contea dl Tirol.
L'autur Werner Pescosta à studié romanistica y storia dl'êrt tl'université de Padua. Dal 1993 incà laôrel tl Istitut cultural ladin "Micurá de Rü" a San Martin de Tor.
usp
Galaria dales fotografies
Foto: USP/Pertl
