Urientamënt per educadësses dla scolines ladines
USP – A Urtijëi se à ncuei ancuntà duta la educadësses dla scolines ladines dla Provinzia de Bulsan per n di de urientamënt y barat. Danmesdì iel unì purtà dant la fundamënta di urientamënc per la scolines y domesdì à la educadësses prejentà l material didatich laurà ora nstës te la singula scolines.
104 educadësses à giapà na vijion di resultac dla nrescides plu mpurtantes che ie unides fates ti ultimi ani. Tl di pedagogich ti à l prufessëur Wassillios E. Fthenakis purtà plu daujin ciuna che ie la fundamënta dl urientamënt per la scolines dla Provinzia de Bulsan. Te n referat iel unì prejentà na vijion n cont dl mparé di mëndri dla scolina. Ël à purtà dant la vijion dl mparé urientà ala cumpetënzes di mëndri. Uni un à per ejëmpl si cumpetënzes sozieles y se astila a si maniera cun emozions o n cont de comuniché. L prufessëur à sorissà la mpurtanza dla reazions a problems y la creatività per gestì la cumplessità dla vita te nosc tëmps. Per la educadësses iel nce mpurtant tenì cont dla vijion dl pitl mut y dla pitla muta, che ëi possa nce rujené pea y nsci vëniel a se l dé na co-educazion. „Maestra y mënder possa nce mparé un dal’auter“ dij Fthenakis. „Ncuei iel unì prejentà vijions dla furmazion purtedes ju al livel dla scolina“ à dit Edith Ploner, diretëura dla scolines ladines. „Debujën iel śën mo de lauré ora metodologies y didatiches per la realtà dla scolines ladines cun trëi rujenedes.“
La situazion particulera dla scolines ladines ulache i mëndri mpera a cunëscer l ladin, tudësch y talian te n iede, se damanda moduli de nseniamënt y materiai aldò. La educadësses dla 35 sezions dla scolines ladins à nstësses laurà ora materiai de nseniamënt. Te cater ani da canche ie nasciù l proiet dla didatica linguistica ntegreda iel tla singula scolines unì njenià d’uni sort de materiai per mparé la rujenedes. Per i pitli dla scolina se tratel de fé orden cun la rujenedes y de nia de les spartì. Aldò de na linia europea, i vares dl plurilinguism, vëniel judà a desferenzië la rujenedes cun l aiut de culëures. Sun chësta basa iel tla 17 scolines ladines unì anjenià truep de biei juesc cun chëi che i mëndri mpera a fé orden cun la rujenedes. „I pitli cunësc bele i elemënc dla vita da uni di te si rujeneda, la se trata de ti judé a fé culegamënc tl’autra rujeneda“ spiega la vizediretëura Hannelore Insam. Dut chësc possa i mëndri dla scolina mparé te juesc che la maestres à ncuei prejentà ala coleghes dl’autra scolines.
L di pedagogich tla scolina Salieta a Urtijëi ie ncuei nce stat ucajion per prejenté ala educadësses dla Val Badia y de Gherdëina la situazion generela dla scolines ladins. „Majera pert cunësc me la realtà de chëla scolina ulache n lëura, l ie mpurtant che uni una ebe nce na vijion globela y cunësc la situazion dla scolines ujines“ spiega la diretëura Edith Ploner.
as
Galaria dales fotografies
L prufessëur Fthenaikis à purtà dant vijons dl mparé di mëndri tla scolina.
Materiai de nseniamënt per fé orden cun la rujenedes cun l aiut di culëures.
Foto USP/Stuffer
Foto USP/Stuffer
