Libertà pra l Di dla Cultura Ladina (cun audio)
USP – L cunzet dla libertà ie n vënderdi domesdì, 2 de utober, stat argumënt zentrel dl Di dla Cultura ladina. L Assessorat provinziel ala Cultura Ladina à chëst ann nvià a San Martin de Tor y à cun l argumënt dla libertà fat referimënt al ann de cumemorazion 1809-2009. N cont dl Cuer de Gejù, i ladins tla batalies de liberazion y cun na mëisa de descuscion sun l valor dla libertà ncuei, à na sala plëina de jënt pudù jì plu sot tl’idea dla libertà te n tëmp che se muda.
L gran publich y la truepa autoriteies aministratives à priejà dassënn i doi referac purtei dant tla sënta dl Istitut Culturel Ladin „Micurà de Rü“. Ciun che ie l senificat dla devozion al Cuer de Gejù ti ultimi 200 ani à prejentà l prufessëur dl università de Dispruch y teologh Roman Siebenrock.
Che ie ladins ova cumbatù dassënn tla batalies contra i franzëusc à pona mustrà su l storich Albert Videsott. Do la prima batalia dl 1796 sun l Monte Baldo ie la cumpanies di scizeri di luesc ladins per feter vint ani for inò jites a cumbater contra i franzëusc te d’autri luesc. La Ladinia ie pona tl 1810 unida spartida te trëi toc.
“Nëus on plu liberteies y uni persona ie singularmënter esprescion de chësta liberteies che la va de purté inant uni un per sé nstës, ma nce deberieda cun i autri” à sorissà l assessëur Florian Mussner giaurian l Di dla Cultura Ladina. Danter la formes defrëntes de libertà à l assessëur metù a cuer l mpurtanza dla libertà dl’auter y de tenì aut l respet.
Pra na mëisa turonda an cialà de dé mpulsc n cont dl valor dla libertà aldidancuei. Hugo Valentin, presidënt dl Istitut Culturel “Micurà de Rü” à rujenà deberieda cun Moreno Kerer diretëur dl Istitut Culturel “Cësa de Jan”, Albert Videsott diretëur dla scoles autes de La Ila y Alexander Piccolruaz dla Repartizion provinziela per la cultura ladina. Danterite à l’ensemble Pinzimonio Vocale purtà dant pec ciantei.
“Bele dai tëmps passei ie i Ladins da una pert stai for chiec ne se mescedan nia ite massa y jan pea cun i autri a maniera pazifica, ma se tenian dal’autra pert truepa liberteies sciche n cont dla cultura o dl cunviver” à dit l assessëur ladin.
L ie stat l l prim iede che l Di dla Cultura Ladina ie unì tenì te n luech ladin y nia oradecà. L argumënt zentrel ie chëst ann stat n pue’ particuler, y perchël iesen da pert di urganisadëures cun l diretëur de repartizion Alexander Prinoth stai mo plu cuntënc dl nteres de na bela cumpëida de persones tl publich. Davia che i doi referac à tan plajù vëniel sën cris na puscibltà de publiché chisc referac purtei dant pra l Di dla Cultura Ladina dal titul “L’idea dla liberté te n tëmp che se müda (1809 – 2009).
as
