Trëi jontes provinzieles: detlarazion y ufize a Bulsan (cun audio)
USP – A 200 ani dala batalies tl Tirol se à la trëi jontes dl Tirol storich ncuei (15 utober) abinà Dispruch per se mëter a una sun argumënc che toca la trëi provinzies che va dal trasport al’energia, istruzion, nrescides y prejënza tl’Europa. I guvierns de Trënt, Bulsan y Tirol à fat ora de purté l’Euregio a n livel istituzionel plu aut metan su n ufize che ti stà do ala realisazion di pruvedimënc tëuc dant dal’Euregio.
Do doi ëura de senteda à la trëi jontes provinzieles ncuei a Dispruch arjont na detlarazion. Cun la sotscrizion di presidënc Luis Durnwalder, Günther Platter y Lorenzo Dellai, iel unì detlarà ufizialmënter de ulëi culaburé te ciamps de nteres coletif.
“Ntan chësc ann de cumemorazion ons fat pea de plu scumenciadives, ncuei jivela de purté inant la culaburazion a livel politich” à spiegà l presidënt Luis Durnwalder. Chësta culaburazion dëssa nce purté si fruc per la populazion, purtan pusciblteies nueves o nce manco custimënc per realisé la ideies che n à deberieda.
La detlarazion che ie unida firmeda ncuei tol ite undesc ciamps de lëur. Tl’istruzion uelen intensifiché l nseniamënt dl tudësch y talian te duta la trëi provinzies, sustenì jumblinanzes danter scoles y studënc sëura i cunfins, y mëter a jì deberieda programs de furmazion di maestri. Per la cultura deberieda uelen jì inant cun la mostres interregiuneles, i museums dëssa lauré mo plu deberieda y deberieda uelen mëter a jì n pest dla cultura per artisć jëuni.
N cont dl’energia uelen purté inant l culegamënt de cundotes dal gas y strom sëura l Prëner. L ie unì rujenà de pruibì l trasport de marcanzia ntan la nuet da tramedoi pertes dl Prëner, de purté l daz per l’autostreda al medemo livel, de miuré l trasport de camions cun la ferata y purté inant l tunel dl Prëner. Mplu dëssel unì laurà inant per l “Corridor vërt”, la linia tres la trëi provinzies sun chëla chël vën realisà proiec ambientei, de energia y de trasport che dura ti ani.
N cont de ambient uelen uni doi ani mëter a jì deberieda na cunferënza sun l tlima. Per la sanità uelen deberieda fé programs de pruvidënza, scumenciadives per avëi de plu dutores, na furmazion spezialiseda per dutores y cumpré ite deberieda.
Argumënc zentrei reverda l’inovazion y la nrescida. Te chësc cajo uelen tré adum l savëi dla trëi provinzies tla forma de na alianza de nrescida Euregio Tirol cun fonds deberieda y na zentrela de nrescida deberieda. La istituzions de nrescida che ie bele dëssa lauré mo de plu deberieda. La culaburazion economica dëssa arjonjer na retlamisazion dl raion per mëter su firmes.
La trëi jontes provinzieles à nce dat pro de purté inant proiec de svilup tl’Uganda y Tansania. Deberieda uelen nce purté inant l’agricoltura da mont se fajan inuem a Brüssel.
La nuvità plu cuncreta che ie unida detlareda a Dispruch reverda l ufize dl’Euregio a Bulsan. Tlo dëssa lauré un n reprejentant de uni provinzia per cuncretisé chël che i aministradëures fej ora. Tres chësc ufize dëssa la cuestions unides realisedes te puech tëmp. Ciamps de lëur sarà nce l lauré ora de scumenciadives dla trëi provinzies, sustenì l barat de nfurmazion, fé consulënza ala trëi jontes provinzieles y vester pont de referimënt per la culaburazion sëura la sëides.
as
