Ediziun nöia dl Statut d’Autonomia: ince la Costituziun por ladin
USP – Le Statut d’Autonomia é la basa por la majera pert dl svilup sozial y aministratif, sciöche ince dla posiziun politica dl Südtirol ti ultimi 40 agn. L’Ofize stampa dla Provinzia de Balsan à sëgn dè fora n’ediziun nöia dl Statut d’Autonomia nü. Te chësta secunda ediziun él por le pröm iade ince gnü publiché la Costituziun taliana, la lege statala sön i provedimënc por la popolaziun dl Südtirol dl 1972 y la lista dles normes de atuaziun, por ladin.
I trëi capitui nüs, le Statut d’Autonomia y le Tratat de Paris ti pîta ales zitadines y ai zitadins ladins la fondamënta de informaziun por imparè a conësce les desposiziuns de lege sön chëres che l’Autonomia dl Südtirol se basëia. Cun l’ediziun nöia ôn recordè l’importanza dles desposiziuns de basa te n tëmp de tröpa informaziun. “Le Statut de Autonomia é la fondamënta sön chëra che i podun laurè concretamënter por nosta popolaziun a livel de aministraziun. Ester informà y avëi nu é por vignun y vignöna la condiziun por baié para, inće canche ara se trata dla comunanza ladina” scrî l’Assessur Florian Mussner y le Presidënt dla Provinzia Luis Durnwalder tles parores danfora. I trëi capitui nüs é gnüs traslatà por ladin dal Ofize Chestiuns linguistiches dla Provinzia. La publicaziun nöia é por badiot, aladô dl prinzip de rotaziun danter i idioms de valada.
Tres chësta publicaziun àn la poscibilité da imparè a conësce damì i vari che é gnüs fać dal 1946 inant, dal Tratat de Paris ćina ales ultimes normes de atuaziun che reverda diretamënter la popolaziun ladina, sciöche por ejëmpl chëra sön la cherta d’identité te trëi lingac por les fraziuns ladines de Ćiastel, che é gnüda publicada l’ann passè d’altonn.
I provedimënć che é gnüs tuć dal 1971 inant se basëia sön les acordanzes dades pro tl “pachet”. L’atuaziun plü importanta de chësc pachet dè pro dl 1969, é le Statut d’Autonomia nü. Dl 2001 él gnü adatè n valgügn punć dl Statut. Por la popolaziun ladina él inlaôta gnü a s’al dè la poscibilité de gnì rapresentada tla Junta provinziala cun n assessur cherdè da defora. Avisa 10 agn do vëgnel metü a desposiziun n’ediziun de chësc pice liber te na forma plü completa. Inće chësc é n śëgn che le laûr por la popolaziun ladina va inant.
Dlungia les informaziuns iuridiches, dess chësta publicaziun inće desmostrè che ara va da se anuzé dl lingaz ladin por chestiuns aministratives. Che che à interès por la fondamënta de nosta autonomia, ciafa chësc pice liber te de plü istituziuns dla Val Badia y tl palaz Widmann a Balsan. Sön la plata web www.provinzia.bz.it/usp-ladin pon inće ti ćiarè ala verjiun online.
as
