Presentaziun dl liber sön la storia di ladins dles Dolomites
USP - Le liber sön la storia di ladins dles Dolomites de Werner Pescosta che é gnü presentè en vëndres, ai 13 de dezëmber a Balsan en presënza dl assessur ladin Florian Mussner, pësa incër cater chili y à indöt 800 plates. Laìte él da ciafé la storia di ladins dles Dolomites dal tëmp dl brom mesan ćina ai tëmps da śëgn cun indöt bëgn 490 fotografies.
![](/news/img/lazy.gif)
"Chësc liber de storia é n meso por mëte plü en mostra la cultura di ladins y al é inće n sëgn de daurida tl vers di atri" à dit l'assessur Florian Mussner. "Por mantignì y svilupé inant la cultura ladina ôl ester strotöres adatades, mo nia ma - la cultura mëss inće gnì vita y chilò él le sistem de formaziun y l'Istitut cultural che dà n gran contribut" à alzè fora Mussner. L'assessur à descrit chësc liber nü sön la storia di ladins dles Dolomites sciöche na pera miliara por dè inant la storia y sciöche simbol dl impëgn da colié le passè, le presënt y le dagnì.
Le presidënt dl Istitut ladin Micurà de Rü Albert Videsott à dit che le liber à inće la funziun de punt danter les generaziuns tla mendranza ladina; al fej capì les carateristiches de basa dla cultura ladina y renforzëia insciö inće l'identité ladina.
"Propi por na mendranza él d'importanza da se tignì bun a mënt süa storia" à alzè fora l'autur dl liber Werner Pescosta. "Te ot capitui descrî le liber la storia di ladins dles Dolomites dal tëmp dl brom mesan ćina al tëmp da śëgn; la majera lerch ti vëgn dedicada ala storia di ultimi 200 agn" à splighé Werner Pescosta. Tl liber ne vëgnel nia ma stlarì le svilup dl lingaz, mo al é inće reproduziuns de 50 documënć, 22 chertes storiches y 490 imajes. Tl zënter él tres le svilup politich, sozial, economich y cultural che à portè pro a formè la mendranza ladina, so lingaz, süa cultura y süa originalité. "I tesć é gnüs metüs jö do agn d'archirida te archifs y te biblioteches; le material dles fontanes é gnü elaborè danü sön la basa dles conescënzes storiches plü jones" à dit Pescosta.
Pro la traduziun àn tres messü tignì cunt dl fat che degöna tematica n'é tan zitia co chëra dl'identité, à dit la professuria universitara Ulrike Kindl, che à fat la traduziun dl liber dal talian.
L'identité di ladins é caraterisada da tröc punć de rotöra, y plü avisa linguistics, politics, geografics y i.i., mo al é propi chësta framentaziun che é deventada n punt de forza di ladins y i à renforzè positivamënter, à dit le professur universitar Günther Pallaver.
Sciöche Leander Moroder le diretur dl Istitut cultural ladin Micurà de Rü à anunzié gnaràl tosc fora n'ediziun dl liber ascoratada por les scores ladines.
Le liber "Die Geschichte der Dolomitenladiner" é da ciafè da cumprè tles botëghes de libri a 65 euro.
I Ladins dles Dolomites é öna dles dodesc mendranzes etniches reconesciüdes tla Talia; so raiun d'insediamënt é tl cör dles Dolomites tles cin valades incër le grup dl Sela: tla Val Badia, te Gherdëna, Fascia, Fodom cun Col de S. Lizia y Ampëz. Döt chësc raiun aldî en laôta pro les valades de confin dla vedla contea dl Tirol.
L'autur Werner Pescosta à studié romanistica y storia dl'êrt tl'université de Padua. Dal 1993 incà laôrel tl Istitut cultural ladin "Micurá de Rü" a San Martin de Tor.
usp