Plurilinguism, intlujiun y lidëza: Vijita dles scolines dla Val Badia
Odëi sciöche al vëgn laurè söl post, analisé le svilup dl insegnamënt tles scolines y constatè la complessité dl laûr dles maestres aldedaincö:chisc é stà i punć prinzipai dla vijita da inier (26/02) dl assessur Florian Mussner, dl intendënt Roland Verra, dl’ispeturia Edith Ploner, dla direturia Hannelore Insam y dla responsabla por l'intlujiun Carla Comploi a n valgönes scolines dla Val Badia.
Les scolines dles valades ladines, che é indöt 17 (11 tla Val Badia y 6 te Gherdëna) laôra do n program d’insegnamënt spezifich por le grup linguistich ladin che à sciöche un di obietifs chël da stimulé i mituns y les mitans bele tl eté prescolara a se dè jö y fà i pröms vari tl’alfabetisaziun, tl’intlujiun y tl plurilinguism te na manira strotorada y planificada. Por s’informè sön le laûr de formaziun costant dles educadësses y por analisé i materiai desponibli tles scolines ladines, à l’assessur por la scora ladina Florian Mussner, adöm cun l’intendënt Roland Verra, la direturia Hannelore Insam, l’ispeturia Edith Ploner y la responsabla por l'intlujiun Carla Comploi vijité inier, jöbia ai 26 de forà, les scolines de Corvara, d’La Ila y da La Val.
„Al é dër bel da odëi cun ći gran impëgn pedagogich y sozial che les educadësses laôra por i mituns y les mitans dé por dé cun na gran profescionalité y motivaziun“, insciö l’assessur Florian Mussner che à inće sotligné, che les scolines é l’ambiënt ideal por ti lascè fà ai pici mituns i pröms vari d’intlujiun y de formaziun. „Le percurs de formaziun mët man bele dala scolina, olache al vëgn conzepì cun profescionalité programs aposta por ti pité ai mituns na preparaziun otimala por so dagnì.“ Inće por l’intendënt Roland Verra „él bel da odëi cun ći gran scerieté y impëgn che al vëgn laurè te nostes scolines. A chësta manira ne funzionëia nia ma la sozialisaziun di mituns dër bun, mo al vëgn inće metü les bases por l’educaziun y la cultura.“
Tla scolina da Corvara él gnü presentè dales educadësses adöm cun i 47 mituns y mitans le conzet dl laûr davert, cun chël che al vëgn cherié plü poscibilitês y lercs por i mituns da conësce te na manira plajora cosses nöies y da aumentè insciö süa creativité, conzentraziun y autonomia. I mituns y les educadësses à inće fat na proa pratica dles ativitês didatiches por renforzè la cosciënza di sonns di mituns s’anuzan de materiai conzepis aposta dal inom „Quaky“. „La promoziun dl plurilinguism é strotorada tres materiai didatics planificà por la realté ladina por alisiré l’insegnamënt y l’aprendimënt di trëi lingac bele dal’eté prescolara“, spliga l’ispeturia Edith Ploner. N ater conzet portè dant é stè chël de Maria Montessori che dëida renforzè les competënzes di mituns y dles mitans.
L’aplicaziun pratica dl conzet de intlujiun é gnü presentè tla scolina da La Ila, che é partida sö te döes seziuns cun 31 mituns y olache les sfidades y la complessité dl laûr reverda, dlungia le plurilinguism y l’alfabetisaziun, inće le conzet dl’intlujiun. Insciö fêjel pert dl grup mitans y mituns cun particolaritês etniches, sozio-relazionales o fisiches y che à debojëgn da pert dles maestres de n’atenziun particolara cun programs aposta. Tla scolina da La Val él gnü fat na vijita ai locai nüs por daurì na seziun implü tl ann 2015-16 tla sënta dl Comun y ala scolina atuala, olache al é da ciafè na seziun aposta por fà esperimënć y por ativitês por renforzè les competënzes tl ćiamp dles sciënzes. La scolina da La Val arà tl proscim ann indöt 68 mituns y mitans, n aumënt de bëgn 18 mituns en confrunt al numer d’iscrić atual de 50 mitans y mituns. Le grup é gnü acompagnè tratan les vijites inće dai ombolć Robert Rottonara (Corvara), Iaco Frenademetz (Badia) y Franz Complojer (La Val).
rc
Galaria dales fotografies
