Plurilinguism: Inrescida nöia tles scolines ladines
Scomenciamënt dl proiet sön le plurlinguism tla scolina cun la professuria Ulrike Jessner-Schmid.
Chisc dis á presenté la professuria dl’université da Desproch Ulrike Jessner-Schmid le proiet de inrescida MELA (MEhrsprachig LAdinisch) tla sënta dl’Intendënza ladina da Balsan. En presënza di responsabli y dles responsables dl Departimënt Educaziun y cultura ladina á la professuria Jessner presenté les fondamëntes teoriches sön chëres che l’inrescida é basada. Aladô dla prospetiva integrala o globala ne vëgn i lingac nia memorisá te sperses despartides dl ciorvel, mo ai laora adöm te n sistem linguistich global, denominé "common underlying proficiency". Le plurilinguism é aladô de chësc val de integral, „deplü co la soma de sües pertes“. La competënza ne pó nia gní odüda sciöche parziala y cun defec pro vigni lingaz (prospetiva de defizit), mo sciöche “multicompetënza”. Les persones plurilinguales svilupëia n’atra prospetiva sön sü lingac co na persona monolinguala. Le model dinamich dl plurilinguism che la professuria Jessner sostëgn, conscidrëia n sistem linguistich global cun deplü sotsistems. La biografia linguistica dles persones é individuala y unica y mëss gní conscidrada singolarmënter.
Le proiet de inrescida se tol dant de ti ciaré plü avisa ales competënzes de lingaz y de pinsier da pici insö, scomencian dala scolina. Plü avisa gnarál conscidré i mituns y les mitans dl secundo y terzo ann de scolina. Le material sará adaté al’eté y al gnará valuté les competënzes cognitives y la creativité di mituns y dles mitans cun competënzes plurlinguales. Le proiet vëiga dant 5 fases. La pröma fasa sará chëra dla pilotaziun che gnará ciamó fata de jügn por rové cun süa ultima fasa de merz dl 2019.
Le finanziamënt dl proiet vëgn dala Regiun Trentin-Südtirol sön proposta dl assessur Florian Mussner y é gnü surantut dal Ciamp Inovaziun y consulënza dl Departimënt educaziun y cultura ladina che porta inant le proiet adöm cun l’Ispetorat y la Direziun dles scolines.
.
USP
